Bakıldığında Çeyiz parası (Diğer adıyla Evlenme yardımı) ve yetim aylığı ilgililerin en çok merak ettiği sosyal ödemelerin başında geliyor. Ancak sistemin karmaşık olması ve bu konuda bilgi sahibi birinden de destek almadığımızdan dolayı bu konuda kafalarda bir çok soru işaretlerinin oluşmasına yol açıyor. İşte birkaç başlıkta çeyiz parası hakkında merak edilenler:
SORU: ÇEYİZ PARASI NEDİR:
CEVAP: Kıymetli ilgililere kısaca anlatmakta fayda var. Sosyal güvenlik sisteminde 'evlenme ödeneği', anne veya babasında gelir/aylık alan kız çocuklarının evlenmeleri halinde yapılan parasal yardımı ifade etmektedir.
SORU: ÇEYİZ PARASI ALMAK İÇİN NE YAPMAK GEREKİYOR:
CEVAP: Çeyiz parası almak için öncelikle bulunduğumuz il veya ilçe Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunmak gerekiyor. SGK il müdürlüklerine konuyla ilgili başvuruda bulunulması halinde ödeme yapılıyor. Ödeme beş yıl için geçerli bulunuyor. Beş yılın sonunda ise bu hak kayboluyor.
SORU: NE KADAR ÖDEME YAPILIYOR:
CEVAP: Peki Çeyiz parası ne kadar Çeyiz parasının miktarını, kızların aldığı ölüm aylığı tutarı belirliyor. Örnek Alınan aylığın 24 katı ödeme yapılıyor.
Bu süre içinde boşanılması halinde, iki yıldan önce yeniden ölüm aylığının bağlanması söz konusu olunmuyor. Örneğin, anne veya babasından 500 lira ölüm aylığı alan bir genç kızın evlenmesi halinde, iki yıllık tutar karşılığı olan 12 bin lira çeyiz parası olarak ödeniyor.
SORU: ÇEYİZ PARASINDAN KİMLER YARARLANIYOR:
CEVAP: Çeyiz parasından yararlanmak için iki ana kriteri taşımak gerekiyor. Bunlardan ilkini, 'ölüm aylığı almak' oluşturuyor. İkincisini ise, ölüm aylığı alırken evlenmek gerekiyor. Sistem aslında yetim maaşı alan kız çocuklarının, aylıklarını iki yıl daha uzatıyor. Mevcut sisteme göre, bu kapsamdaki kız çocukları evlenmeleri halinde, iki yıllık maaşlarını peşin alıyorlar. Normal sistemde, evlenen kız çocuklarının yetim maaşları kesiliyor. Sosyal devlet olmanın gereği olarak, evlenen kız çocuklarına, iki yıl daha fazladan yetim aylığı ödenmiş oluyor.
SORU: BAĞ-KURLULAR DA YARARLANABİLİYOR MU:
CEVAP: Baktığımızda SSK kapsamında ölüm aylığı alan genç kızlar 1 Ekim 2008'den önce çeyiz parasını (evlenme yardımı) 506 sayılı Kanun'un ek 12. maddesindeki hükümlere göre almaktaydılar. 506 sayılı Kanun'un çeyiz parasıyla ilgili hükümlerini düzenleyen ek 12. maddesi; "Sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı olarak verilir.
Fakat İki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için tekrar aylık veya gelir ödenmez." şeklinde düzenlenmişti. Bağ-Kurlularla ilgili ise mevzuatta bir düzenleme bulunmuyordu.
Ancak bu durum 2008 yılı sosyal güvenlik reformu ile düzeltildi. 1 Ekim 2008'den önce Bağ-Kurlulara ise, çeyiz parası adı altında herhangi bir sosyal güvenlik yardımı yapılmamaktaydı. Bu tarihten sonra Bağ-Kurlulara da çeyiz parası ödenmeye başlandı ve doğrusu da budur...
SORU: Kadınlara doğum borçlanması avantajı nedir:
CEVAP: Kadın sigortalıların, doğum nedeniyle çalışamadıkları ve bu nedenle sigorta primleri ödenmeyen süreleri için kendilerine talep ettikleri takdirde doğum borçlanması yapma hakkı getirilmiştir.
Buna göre, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra üç doğum için borçlanma hakkı vardır.
Sigortalı olduktan sonra doğum yapan çalışan kadınlar en fazla 3 doğum için, doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması şartıyla doğum borçlanması yapabilmektedir.
Sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra ilk doğumunu yapan ve iki yıllık süre dolmadan ve sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilmektedir. Bu süreç üçüncü doğum için de geçerli olacaktır der kolaylıklar dilerim.
Esen Kalın...