HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMASI NASIL OLMALIDIR?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 46. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, çalışılmayan hafta tatili günü için bir iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin Yargıtay tarafından hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir (suallere de cevaben) Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir.
Hafta tatili gününde çalışma yapılması halinde; hafta tatili ücreti alacaklarının saat ücreti üzerinden hesaplanması hatalıdır. Hafta tatilindeki çalışmanın o günün yevmiyesinin 1,5 katı olarak hesaplanması gerekmektedir.
HAFTA TATİLİ İZNİNE HAK KAZANMA VE KULLANIMI?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 46. maddesinde işçinin tatil gününden önce aynı yasanın 63. maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde 24 saat dinlenme hakkının bulunduğu belirtilmiştir. İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46. maddenin 2. fıkrasında ifade edilmiştir.
Haftalık izin gazeteciler yönünden 5953 sayılı Kanun'un 19. maddesinde ve gemi adamları yönünden ise Deniz İş Kanunu'nun 42. maddesinde düzenlenmiştir. İşçinin hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez. Buna göre, Mahkeme kararlarına göre hafta tatilinin 24 saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır. Örneğin, işçinin hafta tatili gününde birkaç saat işe çağrılması 24 saatlik kesintisiz dinlenme hakkının ihlal edilmesi sonucunu doğurur.
Ayrıca, hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Hafta tatili izinleri işçinin dinlenme hakkına ilişkindir. Yargıtay'a göre, hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılabileceği nin kabulü yasal düzenlemenin amacına aykırılık taşır. Hafta tatili izni haftalık bazda geçerlidir. Yasal düzenlemenin amacı, tatil gününden önceki 6 gün çalışan işçinin kesintisiz 24 saat dinlenmesini sağlamaktır. Hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılması halinde, hafta tatili ücreti alacağının hesaplanmasında, hafta tatilinin toplu kullanılmasına ilişkin belgelerde yazılı izin günlerinden ilgili haftaya (yedişer günlük zaman dilimleri nazara alınarak) denk gelen hafta tatili gününde işçinin dinlendiğinin kabulü gerekir.
Somut uyuşmazlıkta; hükme dayanak bilirkişi raporunda davacının toplu olarak kullandırıldığı anlaşılan hafta tatili süreleri tenzil edilerek hafta tatili ücret alacağı hesaplanmıştır. Hafta tatilinin toplu olarak kullandırılması yasaya aykırı olup, serbest zaman sadece fazla mesai için geçerlidir.
Bu nedenle toplu kullandırılan hafta tatili süreleri bu alacağın hesabında mahsup edilemez 1 Yargıtay, ayda dört gün olarak toplu hafta tatili izni kullanımından son hafta için haftalık dinlenme hakkının kullanıldığını, diğer üç günün ise işverence verilen diğer izinler olarak işlem görmesi gerektiğini kabul etmiştir. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3. maddesine göre hafta tatili pazar günüdür kural bu şekilde olmakla birlikte, işçiye pazar günü dışında hafta tatili izni kullandırılması mümkündür. İşçinin hangi gün hafta tatili izni kullanacağı işverenin yönetim hakkı kapsamındadır. İşçinin hangi gün hafta tatili kullanacağı işveren tarafından belirlenir.
HAFTA TATİLİ İZNİ TOPLU KULLANILDIĞINDA ÜCRET DURUMU?
Hafta tatili izinlerinin işçinin dinlenme hakkına ilişkin olması sebebiyle, hafta tatili izni yasal düzenlemenin amacına aykırı şekilde toplu olarak kullandırılamayacak tır. İşçiye her altı günlük çalışmaya müteakiben bir gün hafta tatili kullandırılması gerekmektedir. Aksi halde işçinin ardı ardına 7 gün çalışması halinde hafta tatili gününde ki çalışması karşılığı zamlı ücret ödenmesi gerekmektedir. Hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılması halinde, işçi hak ettiği hafta tatili günlerini sonra da toplu olarak kullanmakta ve dinlenmektedir. İşçinin toplu olarak izin kullandığı dönemde çalışması karşılığı olmayan 1 yevmiye tutarındaki ücretin de ödendiği dikkate alındığında işçiye sadece 0,5 yevmiyesi kadar ödeme yapılmalıdır. Sonuç olarak, Mahkemeye göre, işçinin toplu olarak kullandığı izinlerin hafta tatilinden sayılmayan ve fiilen çalışılmayan her bir günü için, 0,5 yevmiye üzerinden hesaplama yapılmalı ve bu suretle hafta tatili ücreti alacağının ödenmesi gerekmektedir.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA HAFTA TATİLİ İZNİ VE ÜCRETİ?
4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, yedi günlük zaman dilimi içindeki 24 saatlik dinlenme hakkını ifade etmektedir. Kısmi süreli çalışmada da haftanın 6 iş günü çalışan işçiye kesintisiz 24 saat hafta tatili izni kullandırılması gerekmektedir. Yargıtay bir uyuşmazlıkta işyerinde haftanın 7 günü günde 3 saat çalışan işçinin hafta tatili çalışması ücretine hak kazandığını ve bu işçiye kesintisiz 24 saat hafta tatili izni de kullandırılması gerektiği ne hükmetmiştir Yüksek Mahkeme söz konusu kararında "Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, tanık beyanlarına göre davacının pazar günleri temizlik yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir sağlıkla kalın…