Kanunlar Çerçevesinde Yıllık izin hakkı çalışanları yakından ilgilendiren anayasal bir hak olup, özellikle çalışma sürelerine bağlı olarak değişiklikler gösteren hukuki bir yapı içerisinde yer almaktadır. Yıllık İzin ile ilgili tüm konular 4857 sayılı İş Kanununun 53.maddesi ile 60. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Özellikle yaz mevsimlerinde yoğun olarak kullanılmak istenen Yıllık İzin hakkı ile ilgili merak edilen tüm sorulara cevaben. Yıllık İzin hakkından çalışanlar istese dahi feragat edememektedir. Bu hakkın kullanılması durumunda ilgili sürede -çalışan kişi- başka hiçbir işte faaliyet gösteremez. Yıllık İzin işçinin talebi üzerine ve işverenin onay vermesi durumunda istenilen zamanlarda kullanabilecekleri bir haktır. Bu hakkın kullanılabilmesi için işverenle karşılıklı olarak anlaşılması şarttır.
YILLIK İZİN BÖLÜNEBİLİR Mİ?
İş Kanunu'na göre yıllık izin en fazla 3'e bölünebilir ve 3 parçadan birisinin 10 günden az olmaması gerekmektedir.
Yıllık izin günleri hesaplanırken Cumartesi günleri haftalık mesaide çalışılmasa dahi izin gününden sayılmaktadır. Yani Pazartesiden itibaren yıllık izin kullanılması durumunda Cumartesi günü dahil haftalık 6 gün yıllık izin kullanılmış olacaktır.
Kullanılmayan yıllık izin hakkının ücrete çevrilmesi kanunen yasak olmakla birlikte, işçinin iş akdinin herhangi bir sebeple sona ermesi durumunda eğer daha öncesine ait kullanılmamış yıllık izin hakkı var ise bu hak işçiye aldığı brüt ücret üzerinden hesaplanarak ödenebilmektedir.
YILLIK İZİN HESAPLAMASINDA ÇALIŞILMIŞ SAYILAN GÜNLER?
4857 Sayılı Kanunun 55.maddesinde yer alan süreler yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında çalışılmış sayılmaktadır. Bu süreler ise şöyle sınıflandırılmıştır;
a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler
b) Kadın işçilerin 74. madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler
d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın on beş günü
e) 66. maddede sözü geçen zamanlar
f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri
g) 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler
h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler
ı) İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinler
j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri
k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi
HİZMET SÜRELERİNE GÖRE KULLANILABİLECEK YILLIK İZİN GÜNLERİ?
Yıllık İzin, işçinin işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması halinde kullanabilecekleri bir haktır. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
* Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört günden,
* Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
* On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Ayrıca yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
YILLIK İZİN AVANS ÖDEMESİ HAKKINDA BİLİNMEYENLER?
Yine 4857 Sayılı Kanunun 57. Maddesinde yıllık izin hakkı ile ilgili herkes tarafından bilinmeyen önemli bir durum belirtilmekte ve işçinin avans hakkı olduğu bildirilmektedir. Buna göre İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. İşçinin talep etmesi halinde Yıllık iznini işyerinin bulunduğu il dışında geçirecek olan işçilere, bunu belgelemeleri halinde işverenin 4 güne kadar ücretsiz izin vermesi gerekmektedir.
Son olarak Yıllık İzin ile ilgili belirtilmesi gereken diğer bir husus ise şöyledir. Sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunur.
Sağlıkla kalın…