Urartuların açık havada düzenlediği törenlerin bir bölümünde yer alan ve dünyada şu ana kadar sadece 4 tane bulunan kazanların biri; Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde, ikisi Almanya’da muhafaza edilirken, dördüncüsü de Van Müzesi’nde sergilenmeye hazırlanıyor.
Şanlıurfa’da 2017 yılında güvenlik güçleri tarafından tarihi eser kaçakçılarına yönelik gerçekleştirilen operasyonda Urartular Krallığına ait biri kırık olmak üzere 3 boğa başlı kazan ele geçirilmişti. Ele geçirilen boğa başlı kazanın haberini alan Van Müze Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile iletişime geçti.
Yapılan girişimler sonucunda dünyada sadece 4 tane bulunan kazan, Urartu’nun başkenti Van’a getirildi. Dini törenlerde kullanılan boğa başlı kazan, devam eden konservasyon çalışmalarının ardından Van Müzesi’ndeki özel vitrinde ziyaretçilere gösterilecek.
Konuşan Van Müze Müdürü Erol Uslu, Urartuların aslan, boğa ve siren başlı kazanları genellikle dini törenlerde kullandığını belirtti. Türkiye sınırları içerisinde boğa başlı Urartu kazanı bulunmadığını ifade eden Müze Müdürü Uslu, “Günümüzde Erzincan Altıntepe’de yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan 300 litrelik kazan, Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde sergileniyor. Onun dışında Türkiye sınırları içerisinde boğa başlı Urartu kazanı bulunmamaktadır. Envanterimizde de Ayanis Kalesi’nde yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkarılan 2 kazanda dahi boğa, aslan veyahut bir farklı eklenti olarak siren başlı kazan görülmedi” dedi.
“Kazanın konservasyon çalışmaları devam ediyor”
Konservasyon çalışmalarının devam ettiği kazanın yakında müzeye gelen ziyaretçilerin görseline sunulacağının altını çizen Uslu, “Ancak 2017 yılında Şanlıurfa’da yapılan bir operasyon sonucunda kaçak defineciler tarafından el değiştirmek üzereyken kazanın ele geçirildiği haberini aldık. Bu haberden sonra Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile iletişime geçtik. Ele geçirilen kazanın Urartu’nun başkenti olan Van’da yeni açılacak müzede sergilenmesi gerektiği talebinde bulunduk. Yakın bir zamanda işlemleri tamamlanan kazanı envanterlerimize kazandırdık. Kazanın üzerindeki restorasyon ve konservasyon çalışmaları devam ediyor. Konservasyon çalışmalarının ardından müzeye gelen ziyaretçilerin görseline sunacağız” diye konuştu.
“Kazan, dini törenlerde kullanılmış”
Urartu tanrısı Teişeba’yı simgeleyen boğa başlı kazanın genellikle dini törenlerde kullanıldığına dikkat çeken Uslu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Van özelinde aslan, boğa ve siren başlı kazan yok. Biz Urartu baş tanrısı Haldi (Savaş tanrısı) için yapılan bu tür çalışmalarda genellikle aslan üzerinde Haldi’yi görebiliyoruz. İkinci tanrı denilen Teişeba’nın (Fırtına ve su baskını tanrısı) sembolü boğadır. Büyük bir ihtimal Teişeba’yı simgeleyecek şekilde kullanılıyor. Görsellerde elde edilen verilerde Urartu kazanları genellikle dini amaçlarda kullanıyor. Bu da tapınakların sağ ve sol taraflarına ayaklık üzerinde konularak içine sıvı konuluyor. Ayin esnasında bu kazanları tamamen dini ritüelde kullanıyorlar. Günlük yaşantıda bu kazanların kullanıldığına ilişkin bir veri ise bulunmuyor.”
Müze Müdürü Uslu, kazanı Urartu’nun başkenti Van’a kazandıran Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Şanlıurfa Müzesi yetkililerine teşekkür etti.