Bakıldığında İşveren bütün tedbirleri almasına rağmen korona virüsün Ülke genelinde yaygınlaşması sonucu ve Alınan tedbirlerin yetersiz kalması sebebi ile bir çok çalışanın işsiz kalmasına yol açmıştır dolayısıyle işinden olan çalışanların kanunlar çerçevesindeki haklardan bazıları?
Peki, korona virüs nedeniyle işten çıkarılan işçilerin kıdem tazminatı ve diğer alacakları var mıdır?
Soruları na bir kaç başlık altında ve kanunlar, sgk verileri çerçevesinde belirleyelim.
1. Korona virüs salgını iş hukuku açısından “zorlayıcı sebeptir”. 4857 sayılı İş Yasası zorlayıcı sebepleri işçi ve işveren açısından ayrı ayrı düzenlemiştir.
2. Korona virüs nedeniyle işçinin çalıştığı iş yerinde işin durması halinde işveren bir hafta süreyle işçiye yarım ücret ödemek zorundadır. Bir haftanın sonunda işveren ücret ödemeyecektir. (md. 40)
3. Bu durumda işçi dilerse iş sözleşmesini bir haftanın sonunda 4857 sayılı İş Yasasının 24/III maddesi uyarınca sona erdirebilir. Ancak ihbar tazminatı alamaz. Kıdem tazminatını hak eder.
4. Korona virüs nedeniyle işçi hasta olmadığı halde hastalık riski nedeniyle çalışmaz ise işveren bir hafta süreyle işçiye yarım ücret ödemek zorundadır. Bir haftanın sonunda işveren ücret ödemeyecektir.
5. Bu durumda işveren dilerse iş sözleşmesini bir haftanın sonunda 4857 sayılı İş Yasasının 25/III maddesi uyarınca sona erdirebilir. İş Yasasının 25 madde başlığının "derhal fesih hakkı" olmasından hareket eden baskın görüş zorunlu nedenlerle fesihte işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü olmadığını savunmaktadır. Ben aksini düşünüyorum ve bu durumda işveren bir hafta sonrası ücret ödeme yükümlülüğü kalmadığından fesih yaparsa işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorunda olduğu görüşündeyim. (md. 40)
6. İşveren tek taraflı almış olduğu kararla işçileri ücretsiz izne çıkartamaz. Tek taraflı işçinin rızası alınmadan uygulanan ücretsiz izin fesih anlamına gelir. İşe iade davası açma süreleri işlemeye başlar.
7. İşveren işçileri ücretli izne çıkartabilir. Bu durumda işçinin onayı aranmaz. İşçi ve işveren anlaşarak ücretsiz izin uygulayabilir. Ücretsiz izne rıza veren işçi bu rızasıyla bağlıdır.
8. İşveren ayrıca 4447 sayılı yasanın ek 2. Md. uyarınca kısa çalışma ödeneği için başvuru yapabilir. Kısa çalışma ödeneği işverenin bir hafta süreyle yarım ücret ödeme zorunluluğunun bitimiyle başlar.
9. Kısa çalışma ödeneğinden yapılan ödemeler işçinin ileride alacağı işsizlik ödeneğinden mahsup edilir. Ancak kısa çalışma ödeneğinin işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
10. Ayrıca İş Kanunu Madde 24 fıkra 3’te ‘’Zorlayıcı Sebepler’’ başlığı altında işçi yönünden zorunlu sebeple haklı fesih, Madde 25 fıkra 3’te ise yine ‘’Zorlayıcı Sebepler’’ başlığı altında iş veren yönünden zorlayıcı sebeple haklı fesih hüküm altına alınmıştır. Madde 24/3 uyarınca ‘’İşçinin çalıştığı iş yerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa’’ işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanabilir.
İşveren de madde 25/3 uyarınca, ‘’İşçiyi iş yerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde iş sözleşmesini feshedebilir.
Ancak işverenin bu madde kapsamında fesih hakkını kullanması yalnızca ihbar tazminatı ödemesine engel olmakta olup işçiye kıdem tazminatını yine ödemek zorundadır der kanun: bu vesileyle Rabbim bir daha böyle salgın hastalıklar felaketler ve taşıyamayacağımız yükler dermansız dertler vermesin inşallah Sağlıkla kalın...