İşçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin gibi hakları; çalışma süresi ve toplam hizmet süresi ile doğrudan ilgilidir. Bilindiği gibi kıdem tazminatı ve yıllık izne hak kazanabilmenin bir şartı da çalışılan işyerinde en az 1 senelik kıdemi doldurmuş olmaktır ( suallere de cevaben) Bu nedenle deneme süresi hizmet süresinden sayılır mı sorusu da sıklıkla merak edilmektedir.
Bu sürenin dolmasından sonra taraflar çalışmaya devam ederse, deneme süresi de hizmet süresinden sayılacaktır. Yani 2 aylık süre, geri kalan çalışma süresine eklenir. Toplam çalışma süresinin 1 seneyi tamamlaması halinde, işçi kıdem tazminatı ve yıllık izne hak kazanır.
DENEME SÜRESİNİN AMACI NEDİR?
İş sözleşmesi deneme süresi içermek zorunda değildir. Yukarıda da dile getirdiğimiz üzere; deneme süreli iş sözleşmesi istisnai niteliktedir. Yani sözleşmeye böyle bir madde eklenmesi tamamen tarafların takdirinde bulunmaktadır.
Deneme süresinin amacı hem işçi hem de işveren açısından doğru karar verilebilmesi için taraflara bir süre tanınmasıdır. Bu sayede işçi, yapacağı işi fiili olarak deneyebilecek; işveren ise işçinin, yapılacak iş için yeterli olup olmadığını görebilecektir. Bunun sonucunda ise iş ilişkisi daha sağlam bir temel üzerine inşa edilmiş olacaktır.
DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Deneme süreli iş sözleşmesinin en büyük avantajı; tarafların ihbar sürelerini beklemeksizin iş akdini sona erdirebilmesidir. İş Kanunu'na göre, iş akdini feshetmek isteyen taraf ihbar sürelerine uymak zorundadır. Haklı bir neden olmaksızın, bu süreleri beklemeden sözleşmeyi fesheden taraf; ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olmaktadır.
Deneme süreli iş sözleşmelerinde ise böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. 2 aylık süre içerisinde, dileyen taraf hiçbir gerekçe göstermeksizin sözleşmeyi feshedebilir.
DENEME SÜRESİNDEN İHBAR SÜRESİ NEDİR?
Daha önce ihbar tazminatı adı altındaki çalışmamızda konu kapsamlı şekilde incelendiği için burada tekrar detaylara girilmeyecektir. İhbar sürelerini bilmek yeterlidir.
Buna göre işçinin, çalıştığı yerdeki kıdemi;
6 aya kadar ise ihbar süresi 2 hafta,
6 ay ile 1,5 sene arasında ise ihbar süresi 4 hafta,
1,5 ile 3 sene arasında ise ihbar süresi 6 hafta,
3 sene ve daha fazlası için ise ihbar süresi 8 haftadır.
İş akdini sona erdirmek isteyen taraf, bu isteğini karşı tarafa yukarıda belirtilen ihbar süreleri kadar öncesinde bildirmek zorundadır. İş akdinin, ihbar önelini beklemeksizin feshedilmesi halinde ihbar tazminatı gündeme gelecektir. Ayrıca şu da bilinmelidir ki; ihbar tazminatı yalnızca işçi açısından hak doğurmaz. Yani koşulların gerçekleşmesi halinde, işveren de ihbar tazminatını talep edebilir.
DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ NASIL FESHEDİLİR?
Taraflar deneme süresi içinde beklentilerine ulaşamaz ise hem işçi hem de işveren hiçbir tazminat ödeme yükümlülüğü olmadan, diledikleri anda sözleşmeyi feshedebilir. Bunun için herhangi bir usul şartını yerine getirme zorunluluğu da yoktur. Taraflar ihbar öneli ve bildirim şartına uymak zorunda da değildir.
Ancak şu da vardır ki; işçi deneme süreli iş sözleşmesi ile çalışmış olmasına rağmen, maaşını alamamış veya eksik almış olabilir. Böyle bir durumda işçinin ücret alacağı bulunmaktadır. İşçi, ödenmeyen ücretlerini almak için bir avukat ile hukuki yollara başvurmalıdır.
DENEME SÜRESİNDE İŞÇİ İSTİFA EDEBİLİR Mİ?
Deneme süresi boyunca her iki taraf da benzer haklara sahiptir. Yani bu süre nedeni ile bir tarafın diğerine göre ayrıcalığı ve üstünlüğü bulunmaz. İşçi de işveren de memnun kalmadıkları takdirde sözleşmeyi istedikleri gibi sona erdirebilir.
Bu nedenle işçi deneme süresinde istifa edebilir. İşçinin ihbar sürelerine uyması veya işverene belirli bir süre öncesinde bilgi vermesi gerekmez. Sözleşmeyi keyfi şekilde feshetmesi nedeni ile ihbar tazminatı gibi konular da gündeme gelmeyecektir. Aynı durum işveren açısından da geçerlidir. İşveren de bu süre içerisinde hiçbir gerekçe sunmadan sözleşmeyi sona erdirebilir ve işçiyi işten çıkartabilir. Bunun karşılığında kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.
Sağlıkla kalın…