SORU:Ölüm Aylığının Hak Sahiplerine Paylaştırılması Nasıl Olur:
CEVAP:Ölüm aylığının hak sahiplerine sigortalının vefatı halinde paylaştırılmasında, gelir veya aylık bağlanmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve baba hak sahibi olarak nitelendirilmektedir. Ölümsigortasından eş ve çocuklar ile belirli şartlar dahilinde sigortalının ana-babasına da aylık bağlanabilir.
Dul Eşin Aylığı
Aktif olarak çalışan sigortalı veya emeklilik sonrası vefat eden kişinin dul eşine yüzde 50, aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise sigortalı olarak çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle SGK Kurumundan emekli aylığı bağlanmamış olması şartıyla yüzde 75 oranında aylıkbağlanır. Ölüm aylığı alan çocuğunun bulunması veya çalışması nedeniyle % 50 oranında ölüm aylığı bağlanan dul eşin, ileride çocuklarının hak sahibi niteliğini yitirmesi halinde aylık oranları, çocukların aylıklarının kesildiği tarihi izleyen ay başından itibaren yüzde 75’e yükseltilir. Çocukların hak sahipliği evlendiğinde, çalıştığında, öğrenimi sona erdiğinde, vefatı ve benzeri durumlarda sona erer ise anne hak sahibi tek kalacağından aylık miktarı buna bağlı olarak artmış olacaktır. Kız çocuğu evlenir ve Kurumdan çeyiz parası alır ise 24 ay (2 yıl) peşin verildiğinden annenin maaşındaki artış ancak 2 yıl sonra geçerlilik kazanacaktır.
Ölüm aylığının paylaşılacak miktarının 1.000,00 TL olduğunu varsayarak örneklendirirsek
Eşe ve ikiden fazla çocuğa aylık bağlandığı durumda, eşe iki hisseye, çocuklara birer hisseye denk gelen meblağlar, ölüm aylığı olarak ödenmektedir. Eş ve üç çocuk olarak değerlendirme yaptığımızda, eşe iki, çocuklara birer hisse aylık bağlanacağından, toplam beş hisse üzerinden hesaplama yapmamız gerekecektir. Aylık bağlamaya esas tutarın 2/5'i (% 40) eşe, kalan 3/5 (% 60) hisse ise çocuk başına 1/ 5 (% 20) olmak üzere üç çocuğa aylık olarak verilmektedir.
-Hak sahiplerine aylık bağlanmasına esas tutarı 1.000,00 TL olduğunu kabul etmiştik, bir hisse 200,00 TL'ye denk geleceğinden, eşe (200,00 x 2=) 400,00 TL, çocuklara 200'er TL (olmak üzere toplam 600 TL ) aylık bağlanacaktır.
-Şimdi bu gruba giren hak sahiplerinden bir çocuğun gelirden düştüğünü ve aylığının kesildiğini, geriye bir eş ve iki çocuk kaldığını düşünelim. Bu durumda, eşe bağlanacak aylık oranı % 40'tan % 50'ye, kalan iki çocuğa bağlanacak aylık oranı % 20'den % 25'e yükselmektedir.
-Hak sahiplerine bağlanacak aylığın hesabına esas tutarı 1.000,00 TL olarak kabul ettiğimizden, bu tutar üzerinden hesaplama yaptığımızda, yeni duruma göre eş (1.000,00 x % 50=) 500,00 TL dul aylığına, çocuklar (1.000,00 x % 25=) 250'şer TL yetim aylığına hak kazanmaktadırlar.
-Eşin de gelirden düşerek aylığının kesilmesi halinde ise, kalan iki çocuğa bağlanacak aylığın hesabına ilişkin oran % 25 olarak kalacağından, çocukların aylık tutarlarında herhangi bir artış meydana gelmeyecektir.
- Ölen sigortalının aylığa hak kazanan bir eşi, ana ve babası olması durumunda, eşe 6/8 (% 75), anaya 1/8 (% 12,5) ve babaya da 1/8 (%12,5) oranlarında ölüm aylığı bağlanmaktadır.
Ölüm aylığının hesaplanmasına esas tutarı 1.000,00 TL olarak temel aldığımızda, eş (1.000,00 x 6/8=) 750,00 TL, ana (1.000,00 x 1/8=)125,00 TL, baba (1.000,00 x 1/8=) 125,00 TL aylığa hak kazanmaktadırlar.
-Bu değerlendirmede, ana yahut babanın gelirden düşerek aylığının kesilmesi halinde eşin aylık oranında ve maaşında değişme meydana gelmezken, gelirden düşmeyen ana-babanın aylık bağlama oranı % 25'e, aylığı da (1.000,00 x % 25=) 250,00 TL'ye yükselmektedir.
-Eşin gelirden düşmesi durumunda da yine anaya bağlanacak aylığın hesabına ilişkin oran % 25'e, babaya bağlanacak aylığın hesabına ilişkin oran % 25'e yükselmektedir. Bu durumda ana-babaya tahsis edilen aylık tutarı, 125'er TL iken 250'şer TL'ye yükselmektedir.
- Bir eş, bir çocuk, ana ve babanın hak sahibi olması halinde, eş 4/8 (% 50), çocuk 2/8 (% 25), ana 1/8 (% 12,5) ve baba 1/8 (% 12,5) oranlarında ölüm aylığına hak kazanmaktadır.
Hak sahiplerinin bir eş, bir çocuk, ana yahut babadan (bunlardan bir tanesinden)oluşması halinde eşe 2/4 (% 50), çocuğa 1/4 (% 25), ana veya babaya 1/4 (% 25) oranlarında ölüm aylığı bağlanmaktadır.
-Bu örnekte ana veya babadan birisinin gelirden düşüp aylığı kesildiğinde, eşin ve çocuğun aylık bağlama oranında değişiklik olmazken, gelirden düşmeyen ana veya babanın aylık bağlama oranı % 12, 5'dan % 25'e yükselmekte, buna bağlı olarak da aylığı (temel aylık miktarı 1.000,00 TL kabul edildiğinde) 125,00 TL'den 250,00 TL'ye çıkmaktadır.
-Sadece çocuğun gelirden düşmesi söz konusu olduğunda ise, eşe bağlanacak aylık oranı % 50'den % 75'e çıkmakta, aylığı ise 500,00 TL'den 750,00 TL'ye yükselmektedir. Buna karşın, çocuğun gelirden
düşmesi, hak sahibi ana ve babaya aylık bağlama oranlarında (her birine % 12,5) ve dolayısıyla ana ve babanın aylık gelirinde herhangi bir artışa sebep olmamaktadır der bu konuyla ilgili almış olduğumuz sorulara cevaben hocalarımızın çalışmalarındanda faydalanarak bilginize sunar kolaylıklar dilerim…