Cumhuriyet’in 100. yılı olan 2023’te Türkiye otomotivde tarihi bir rekor kırmış ve bir yıl içerisinde en fazla araç satışı o dönemde gerçekleşmişti. Kimilerine göre 1 milyon 232 bin 635 adetlik rekor satışın geçilmesi oldukça zordu.
İçinde bulunduğumuz yılın başlarında ekonomideki bazı belirsizliklerle beraber piyasalarda ‘Bu yıl satışlar 1 milyonun altında kalabilir’ endişesi hakim oldu. Ancak geldiğimiz noktada sektör sadece 1 milyon barajını aşmakla kalmadı gözünü yeni rekora da dikti.
Peki, ne oldu da otomotiv sektörü bu yıl da son derece yüksek bir satış rakamına ulaşmayı başardı? Daha açık soracak olursak, insanlar neden araç almaya yoğun şekilde devam etti? Bu soruların cevabını ve sektörün yakın geleceğine dair beklentileri Otomotiv Uzmanı Erol Şahin ile konuştuk.
“Sektörde beklenti 850 bin civarıydı”
Yılın sonuna geleceğiz ancak önce başına gidiyoruz… Otomotiv sektörünün bu yıla pek de iyimser girmediğini anımsatıyor Şahin. Beklentinin 800 ila 850 bin bandı olduğundan bahsediyor. Ocak 2024’te gelen rekorun ardından satışların bir süre durgunlaştığını hatırlatıyor.
Ancak sonrasında piyasaları doğrudan etkileyen bir değişikliğe atıf yapıyor. Genel Güvenlik Yönetmeliği’ndeki bu değişim eldeki bazı düşük donanımlı araçların 7 Temmuz’a kadar satılmasını şart koştu.
“İşte bu noktada hem stokta hazır bulunan hem de siparişi önceden verilmiş ve Türkiye’ye gelmekte olan araçların acil satılması gerekliliği doğdu. Erken başlayan kampanyalarla bir bakıma durgun geçmesi beklenen 2. ve 3. çeyrekler filo destekli bu rüzgar ile yüksek adetli satışları sürdürdü.” diyor Şahin.
“Tüketiciler yılın son büyük kampanyasını kaçırmak istemedi”
Yönetmelik değişikliği sektörü Eylül ve Ekim ayına kadar taşıdı. Erol Şahin, kasım ve aralık geldiğindeyse artık klasikleşen bir yaklaşımdan bahsediyor:
“Bu tarihler hiç şaşmaz… En önemli kampanya dönemlerinden biridir. Hem vergi mükellefi ticari işletmeler hem de bireysel tüketicilerin yılın son büyük kampanyalarını kaçırmak istemez. Bu yıl da aynısı oldu. Pazarın yükselen ivmesi haliyle yılın son iki ayına da taşındı.
Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2024 Ocak-Kasım döneminde 1 milyon 68 bin 260 adetlik satışa ulaştı. Rekorun kırılması için 164 bin 376 araç satışına ihtiyaç var. Geçen yıl aralık ayında 158 bin 653 adet araç satışı düşünüldüğünde gayet muhtemel duruyor.”
“Engelli araç satışları en önemli etkenlerden”
Evet, yönetmelik değişikliği elbette önemli bir etkendi ancak tek başına koca bir sektörü sırtlaması pek mümkün görünmüyor. Erol Şahin’e bu denli yüksek satışın diğer muhtemel sebeplerini de soruyoruz.
Filo satışları için bir parantez açarak anlatmaya başlıyor. Aslında son üç yıldır filo satışları istenildiği seviyede olmamış. Bu yıl o açık kapatılmış ve filolar araçlarını yenilemiş. Ancak çok farklı bir noktaya daha dikkat çekiyor Şahin ve sözü engelli araçlarına getiriyor.
Bilindiği üzere engelliler için ÖTV’den muaf araç satışı mümkün. Bu şekilde satılan araç sayısının 2024’te yaklaşık 200 bin olacağının altını çiziyor Şahin. Bu rakamın ne denli yüksek olduğunu anlamamız için 2017’yi anımsatıyor ve “O yıl engelliler için ÖTV’den muaf olarak satılan araç sayısı yaklaşık 40 bin idi.” bilgisini paylaşıyor.
Araç almak için doğru zaman mı?
Otomotiv haberlerinin olmazsa olmazı bu soruyu Şahin’e yönlendiriyoruz. Bazı firmaların çok ciddi kampanyalar yaptığını ve eğer uygun şartlar varsa alım için iyi bir zaman olabileceği yanıtını veriyor. Ekonomik açıdan kimi belirsizlikler, bankaların kredi arzındaki sıkıntılar ve yüksek faize rağmen pazarın ısrarla 1 milyon seviyelerinde kalmasını ‘gelecek adına umut verici’ olarak niteliyor.
Erol Şahin, bundan sonraki yıllarda da pazarın kolay kolay 1 milyon bandının altına düşmeyeceğine dair kanaatini dile getirip, “2025 yılı sonunda yeni bir rekor gelir mi şimdiden kestirmek zor. Ancak yine 1 milyon barajını görüş oluruz gibi duruyor.” diyerek sözlerini tamamlıyor.