Dünyada 1800’li yıllarda yaygın olarak kullanımına başlanan kibritin, günümüzde çakmak üretimiyle birlikte kullanımı azaldı. Bir dönem kibrit kutularına basılan görseller ise sanata önem veren koleksiyon tutkunlarının ilgisini çekiyordu.
Vanlı iş adamı Feridun Irak ise 1970 yılından bu yana kibrit kutusu biriktirdi. Koleksiyonun büyük bir kısmını 2011 yılında meydana gelen Van depreminde kaybeden Irak, şimdilerde geriye kalan koleksiyonuna bakarak o günleri yâd ediyor.
Sosyal ve kutlama mesajların yer aldığı kibrit kutularında, Osmanlı motifleri ile yöresel kıyafetler dikkat çekiyor.
“Kibrit hayatın ayrılmaz bir parçasıydı”
İş insanı Feridun Irak, kibrit kutusu koleksiyonuna 1970’li yıllarda başladığı belirtti. O yıllarda kibritin hayatın ayrılmaz bir parçası olduğunu ifade eden Irak, “O yıllarda bugünkü gibi çakmak kullanımı yaygın değildi. İşte o zaman çakmakların olmamasının yanı sıra evlerde böyle çakmaklı ocaklar da yoktur. Gaz lambaları vardı ve bunları da yakmak için kibrit kullanılırdı. Büyük marketlerin olmadığı bir dönemdi. Özellikle mahalle bakkalları vardı. Mahalle bakkallarına girdiğiniz zaman ilk göze çarpan ürün kibrittir. Şimdi marketlerde veya bakkallarda kibrit sorarsanız belki de satışta da bulamayabilirsiniz. Ben de o 70’li yıllardaki merakla kibrit kutusu toplamaya başladım. Çok daha fazlası vardı aslında. Depremde evimiz ağır hasarlanmıştı, taşınma sırasında büyük bölümünü kaybettik” dedi.
“O günlere gitmiş oluyorsunuz”
Kibrit kutularının kendisi için güzel bir hatıra olduğunu dile getiren Irak, “Kibrit kutularında çok güzel mesajlar verildiğini görüyoruz. Mesela ‘ekmeği israf etmeyiniz’ mesajı var. Gazete okunmasını teşvik eden mesajlar var. Bazı kibrit kutularında kutlamalar var. Cumhuriyetin 50’inci yılı kutlaması, 1972 olimpiyatlarının kutlanması gibi mesajlar var. Osmanlı döneminin giysileri var. Bazılarında yöresel kıyafetlerle, kadınlar var ve bazılarında ise tarihi eserlerin fotoğrafları var. Tabii bu görsellere bakılınca duygulandırıyor. O günlere gitmiş oluyorsunuz. Gayet güzel bir şey” diye konuştu.
