İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkı ile ilgili suallere de cevaben İşçilerin kişisel verileri kişilik hakkı kapsamındadır ve bu veriler özel hayatın gizliliği içinde yer alır.
İş Kanunu 75. maddesi uyarınca işveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralına ve hukuka uygun kullanmalıdır. Ayrıca işveren, gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri saklamakla yükümlüdür. İşveren tarafından işçinin kişisel verilerinin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumunda işçi zararın giderilmesini talep etme ve tazminat isteme hakkına sahiptir.
İŞÇİNİN ARA DİNLENMESİ HAKKI NEDİR?
Ara dinlenmesi, işçinin ihtiyaçlarını gidere bilmesi için verilen süredir. Ara dinlenmesi çalışma süresinin ortalama bir zamanında verilir. Bu zamanın ayarlanmasında işin gereği ve o yerin gelenekleri gözetilir. İş Kanunu 68. maddesi uyarınca 4 saat ve 4 saatten kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar olan işlerde 30 dakika, 7,5 saatten fazla işlerde ise 1 saat ara dinlenmesi verilir. Söz konusu hüküm emredici niteliktedir. Aksine yapılan sözleşmeler işçi rıza göstermiş olsa dahi geçersizdir.
Ara dinlenmesi çalışma süresinden sayılmadığından bu süreler için işçinin ücret hakkı bulunmaz.
İşçi, ara dinlenmesini serbestçe kullanabilir. Dilerse, ara dinlenmesini işyeri dışında da geçirebilir.
İŞÇİNİN MAZERET İZNİ HAKKI NEDİR?
Dürüstlük kuralı gereği işçinin çalışmasının kendisinden beklenemeyeceği durumlarda mazeretli sayılması gerekir. Aşağıdaki hallerde mazeret izni hakkı bulunur:
Evlenmesi, evlat edinmesi ve anne, baba, eş, kardeş ya da çocuğun ölümü halinde 3 gün ücretli izin verilir.
Eşin doğum yapması halinde 5 gün ücretli izin verilir.
En az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğun tedavisinde 1 yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
İŞÇİNİN İHBAR SÜRESİNDE İŞ ARAMA İZNİ HAKKI NEDİR?
İş Kanunu m. 27 hükmü uyarınca fesih bildirim süreleri içinde işveren, yeni bir iş bulması için gerekli olan süreyi işçiye vermek zorundadır.
İşveren, iş arama iznini günde 2 saatten az olmayacak şekilde vermek zorundadır. Ayrıca işçi isterse iş arama izinlerini birleştirerek toplu olarak kullanabilir.
İş arama izni için ücret kesintisi yapılmaz. İş arama izni sırasında işveren işçiyi çalıştırır ise işçi çalıştığı sürenin ücretini %100 zamlı olarak talep etme hakkına sahiptir.
MAAŞI ÖDENMEYEN İŞÇİNİN HAKKI NEDİR?
İş hakları uyarınca işveren, ücreti en fazla 1 ay sonunda ödemek zorundadır. Ödemenin 20 gün veya daha fazla gecikmesi halinde işçinin "iş bırakma hakkı" vardır. Ücret ödemesini geciktiren işverenlere Sosyal Güvenlik Kurumu para cezası keser.
Ücreti ödenmeyen işçi, iş sözleşmesini derhal feshetme hakkına sahiptir. İşçi; kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, (Ulusal bayram ve genel tatil günleri UGBT) hakkına sahiptir. Ayrıca işçi, ödenmeyen ücretini "ücret alacağı davası" ile talep edebilir.
İŞÇİNİN ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİĞE RIZA GÖSTERMEME HAKKI NEDİR?
İşçinin Çalışma Koşullarında Değişikliğe Rıza Göstermeme Hakkı İş Kanunu 22. maddesi uyarınca işveren, çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapabilmek için işçiden rıza almak zorundadır. Aksi takdirde işçi, iş sözleşmesini feshetme ve tüm tazminatları alma hakkına sahiptir. İşveren, iş sözleşmesinde esaslı değişikliği yazılı olarak bildirmek zorundadır. Esaslı değişikliğe şu örnekler verilir: İşçinin işyerinin değiştirilmesi. İşçiye sürekli işinden başka iş yaptırılması
İşçinin ücretinin düşürülmesi
İşçiye yapılan yardımların kesilmesi
Vardiyaların değiştirilmesi
İşçinin pozisyonunun düşürülmesi
İşçinin rızasız ücretsiz izne çıkarılması
ASKERLİK VAZİFESİNİ İFA ETMEK ÜZERE İŞİNDEN AYRILAN İŞÇİNİN HAKKI NEDİR?
Askere Giden İşçi Hakları ile ilgili İş Kanunu 31. maddesi uyarınca zorunlu askerlik görevi nedeniyle işten ayrılan işçi askerliğin bitiminden sonra 2 ay içinde eski işine dönme hakkına sahiptir. Aksi takdirde işveren, işçiye en az 3 aylık ücreti kadar tazminat ödemek zorundadır.
KENDİ İSTEĞİ İLE İŞİNDEN AYRILAN ÇALIŞAN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?
İşçi, İş Kanunu'nda sayılan haklı sebeplerin varlığı halinde iş sözleşmesini derhal feshetme hakkına sahiptir.
Haklı nedene dayanarak iş sözleşmesini fesheden bir işçinin kıdem tazminatı gibi hakları devam etmekteyken haklı neden göstermeksizin istifa eden işçinin hakları daralır.
Sağlıkla kalın...
