Kanun kapsamında yurt dışı borçlanma ile ilgili sorulara cevap?

SORU: BORÇLANMA MİKTARININ TESPİTİNE ESAS SÜRE NASIL BELİRLENİR?

CEVAP: Borçlanma miktarının hesabına esas gün sayısı olarak, başvuru sahibince Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinde borçlanmak istenilen süre belirtilmişse belirtilen süre esas alınır. Belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere borçlanmak istenilen gün sayısı esas borçlandırılır. Bu belirlemede yıl 360, ay 30 gün olarak kabul edilir.

SORU: YURTDIŞI BORÇLANMA AYLIKLARI NASIL HESAPLANIR?

CEVAP: Yurtdışı borçlanması yapmak suretiyle aylığa hak kazananların aylıkları; borçlanılan hizmet süresi, varsa Türkiye'deki geçen hizmet süresi ile birleştirilerek aylığa hak kazanılan sigortalılık statüsünün (işçi, bağımsız çalışan, devlet memuru) öngördüğü mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Bu durumda, işçi (4/a) ve bağımsız (4/b) çalışan statüsünde hak kazanılan aylıklar, sigortalılığın ilk defa 2008 yılı Ekim ayı başından önce başlaması halinde,

5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinde öngörülen ve farklı tarih aralıklarında için geçerli olan mevzuata göre hesaplanan kısmı aylıkların toplamı alınmak suretiyle, 2008 yılı Ekim ayı başından sonra başlaması halinde, 5510 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi ile getirilen hükümlere göre hesaplanır.

Devlet memuru (4/c) statüsünde hak kazanılan aylıklar, sigortalılığın ilk defa 15.10.2008 tarihinden önce başlaması halinde 5434 sayılı Kanun hükümlerine, bu tarihten sonra başlaması halinde ise 5510 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinde öngörülen hükümlere göre tespit edilir.

Aylıkların belirlenmesinde, ilgili statüye ait mevzuatın öngördüğü hallerde borçlanılan süreye ait prim ödem gün sayısı aylık bağlama oranının, borçlanma bedelinin tespitine esas matrah (prime esas kazanç) ortalama aylık kazancın, tespitinde dikkate alınır.

Ayrıca, bağımsız çalışan statüsünde bağlanan aylıklarda 1.10.2008 tarihinden önceki borçlanma süreleri basamak intibakında değerlendirilir. İlk defa 15.10.2008 tarihinden önce Devlet memuru olarak göreve başlayanların yurt dışı borçlanma süreleri ise aylık bağlama oranının tespiti yanında emekli aylığı bağlanmasına esas aylığın belirlenmesine ait gösterge intibakında da dikkate alınır.

SORU: HANGİ HALLERDE BORÇLANMADAN VAZGEÇİLEBİLİR?

CEVAP: Ödenmeyen borçlanma taleplerinden, aylık bağlanmamış olmak kaydıyla her zaman vaz geçmek mümkündür.

Borç ödemesinin yapılmadığı durumda, vazgeçmek için ayrıca yazılı istekte bulunmak gerekmez. Zira tebliğ edilen borç ödenmediği sürece borçlanma işlemi geçerli sayılmaz. Bu nedenle, borç miktarının süresinde ödenmemesi, ilgilinin borçlanma talebinden vazgeçtiği anlamına gelir.

Borcun tebliğinden sonra tamamını veya bir kısmını ödeyenlerin, aylık bağlanmadığı sürece borçlanma taleplerinden vazgeçme hakları vardır.

Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahipleri de borçlanma başvurularından vaz geçebilirler.

Borçlandıkları yurtdışı süreleri dikkate alınarak aylık bağlananların borçlanma taleplerinden kısmen veya tamamen vaz geçeme hakları ise bulunmamaktadır. Bu nedenle, borçlanma süreleri dikkate alınmaksızın ayığa hak kazanma şartları devam etse dahi, bunların borçlanmaları iptal edilerek ödedikleri miktarın iadesi yapılmaz.

SORU: YURTDIŞI BORÇLANMA AYLIK TALEPLERİ SGK,NİN HANGİ BİRİMLERİNDE YAPILIR?

CEVAP: Genel olarak, yurtdışı borçlanma aylığı bağlanmasında yetkili birim, sigortalının son defa çalışmalarının geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğü / sosyal güvenlik merkezidir.

Buna göre, işçi (4/a) ve bağımsız çalışan (4/b) statülerinde bağlanması gereken yurtdışı borçlanma aylıkları için bu birimlere yazılı talepte bulunulması gerekir.

Devlet memuru (4/c) kapsamında bağlanacak olan yurtdışı borçlanma aylıkları için ise talepler, SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü - Kamu Görevlileri Emeklilik Hizmetleri Dair Başkanlığı'na yapılmalıdır.

SORU: BORÇLANMA KAPSAMINDA OLMAYAN YURTDIŞI SURELERİ HANGİLERİDİR?

CEVAP: Aşağıda sayılan süreler, borçlanma kapsamında değerlendirilmez:

1) 18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.

2) Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.

3) İkili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri ve ev kadını olarak geçen süreler.

4) Türkiye'de malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen ve aşağıda sayılan yurtdışı sürelerinden

a)Libya'da iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkede 1.9.1985 tarihinden sonra geçen çalışma süreleri,

b) Almanya'da istisna akdi kapsamında iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkedeki çalışma süreleri,

c) 5510 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile ülkemiz ile imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine göre yurtdışında geçici görevli olarak bulunmaları nedeniyle 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılanların geçici görevli bulundukları yurtdışı çalışma süreleri.

SORU: YURTDIŞI BORÇLANMA TALEPLERİNDE BELGELENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ NASIL YERİNE GETİRİLİR?

CEVAP: Yurtdışı borçlanmalarda belgelendirme şartına ilişkin yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlayan belgeler; sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen veya akdedilmeyen ülkelere ve ülke ayrımı yapılmadan ev kadını olarak geçen sürelere ilişkin olmak üzere farklılık göstermektedir.

Buna göre, borçlanma başvurusunda bulunacaklar, yurtdışında geçen ve borçlanmaya esas olacak sürelerine ait durumlarına uygun olan belgelerin asıllarını SGK'ya ibraz etmekle, belgelendirme mecburiyetlerini yerine getirmiş olurlar. Borçlanma işleminin zamanında sonuçlandırılması, yetkili makamlarca eksiksiz ve usulüne göre düzenlenmiş belgelerin SGK'ya ibraz edilmesine bağlıdır.

İbraz edilen belgelerin gerçek olmadığına ilişkin örneklerle karşılaşıldığından, belgelerin geçerliliği konusunda tereddüde düşülmesi halinde, SGK'ca gerekli inceleme yapılabilmektedir.

Gerektiğinde belgelendirme için ilgili ülke sigorta kurumları aracılığıyla idari yardımlaşma kapsamında hizmet tespiti talebinde bulunulduğu gibi, ilgili ülkedeki Türk temsilciliklerine belgelerin teyidi hususunda bilgiye başvurulabilmekte dir.

Borçlanılmak istenen sürelerde veya yazılı başvuru tarihinde ilgilinin Türk vatandaşı olup olmadığı, SGK'ca İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sistemi kullanılarak bilgisayardan alınan Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği çıktısı ile tespit edilir. Bu nedenle borçlanma başvurularında, bunun için ayrıca herhangi bir belge verilmez sağlıkla kalın…