ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILAN HALLER NELERDİR?
Taş ocaklarında Tüm Ağır Madenlerde veya ne şekilde olursa olsun yeraltında, su altında çalışılan işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri ya da girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süre. İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler (Suallere de Cevaben) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.
Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler.
KANUN KAPSAMINDA ÇALIŞMA SÜRESİ NEDİR?
Çalışma süresi işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir.
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok (45) kırk beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.
Günlük çalışma süresi ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamaz.
4857 sayılı İş Kanunu ile getirilen düzenleme gereği işçinin haftanın 6 günü çalışması zorunlu değildir. Örneğin; işyerinde haftalık çalışma süresi 40 saat, günlük çalışma süresi ise 10 saat olarak belirlenmişse, işyerinde 4 (dört) gün çalışılarak hafta tatiline hak kazanılacak ve normal haftalık çalışma süresi asılmadığın dan fazla çalışmadan söz edilmeyecektir. Ayrıca denkleştirme yapmaya da gerek kalmayacaktır.
Yapılan işlerin niteliğine göre işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir.
Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere uygun araçlarla duyurulur. İşveren, işçilerin çalışma sürelerini uygun araçlarla belgelemek zorundadır. İşveren günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatlerini iki şekilde duyurabilir:
İşçi ile yapılan yazılı sözleşmesinde belirtebilir.
İşçilerin görebileceği şekilde işyerinde ilan eder.
KANUN KAPSAMINDA ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILMAYAN HALLER NELERDİR?
İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.
Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
KANUN KAPSAMINDA ARA DİNLENMESİ?
Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere; Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika, dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat, yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, ara dinlenmesi verilir.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir.
KANUN KAPSAMINDA FAZLA ÇALIŞMA?
(Fazla Çalışma Ücreti, Zorunlu Nedenlerle Fazla Çalışma, Olağanüstü Hallerde Fazla Çalışma (İş Kanunu 41, 42. ve 43. Madde)
İş Kanunu'na göre işçinin haftalık normal çalışma süresi 45 saattir.
Fazla çalışma ise; "haftalık 45 saati aşan" çalışmalardır. Örneğin işçi 1 hafta içinde 55 saat çalışmış ise, bunun 10 saati fazla çalışmadır. 18 yaşından küçüklere, gebe, yeni doğum yapmış veya çocuk emziren işçilere fazla çalıştırma yapılması yasaktır.
Eğer işçi fazla çalışma yapmışsa, fazla çalıştığı her 1 saat için, normalde 1 saat için aldığı ücretin %50 fazlasını alır. Örneğin, işçinin 1 saatlik ücreti 10 TL ise, fazla çalıştığı 1 saat için 15 TL alacaktır.
İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. (İş K. 44/4)
İşçinin İş kanunundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamaz. Kural olarak fazla çalışma ücretleri, fazla çalışma yapılan aya ait ücretin ödendiği zaman yapılmalı ve ücret bordrolarında gösterilmeli veya fazla çalışma ücretine ait bir belge düzenlenip, işçinin dosyasına konmalıdır. Eğer işçi bordrosunu itirazsız imzalarsa, o ay yaptığı fazla çalışma için bordrosunda gösterilen miktarı da kabul etmiş olur. Fazla çalışmalar için talep edilebilecek ücretler 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Şu anda hiçbir işçinin fazla çalışma için ücret talep etmiyor olabilir. Ancak geriye yönelik olarak örneğin 3 yıl boyunca yaptığı fazla çalışmaları ispat edip, bunların ücretini -gecikme faizi ile birlikte- talep edebilecektir der kolaylıklar dilerim sağlıkla kalın…
