Fazla Mesai Süresi Bir çalışan bir yıl içerisinde en fazla 270 saat boyunca fazla mesai yapabilir. İşçinin bu sayıyı geçebilecek sürede fazla mesai yapması yasalara aykırıdır. Bu sınırlamaların en büyük amacı işçinin verimini ve performansını korumaktır. İşçi bu rakamdan daha fazla çalışamaz. Aynı şekilde işveren de işçiden yıllık 270 saatten daha çok fazla mesai yapmasını isteyemez.
FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA NEDİR?
Kanun kapsamında fazla sürelerle çalışma Haftalık 45 saatten az, 35 saat şeklinde çalışan bir işçi, haftada 40 saat çalışırsa, ekstra 5 saat fazla sürelerle çalışma kategorisine girer. Bu mesai türü %25 oranında daha fazla ücretlendirilir. Haftalık 40 saat çalışan bir çalışanın haftada 45 saat çalıştırılması fazla mesaiye girer ve fazla sürelerle çalışma olarak adlandırılır. Sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde işçi serbest zaman kullanabilir. Fazla sürelerle çalışma hükmüne göre serbest zaman her bir saat için 15 dakika kullanabilir.
FAZLA MESAİ ÜCRETİ HACZEDİLEBİLİR Mİ?
İşçinin çalışma süresinden daha fazla çalışarak elde ettiği fazla mesai ücreti haczedilemez. 6772 sayılı kanunda belirtildiği gibi, fazla mesai ücreti, çocuk zamları, ayni yardım ve genel tatil ücretleri hacze tabi tutulamaz. İşçinin aldığı standart maaşın 4'te biri ise hacze tabi tutulabilir. Bu orana ikramiye, toplu sözleşme farkı ve nema tarzında ücretler ilave edilir.
RESMİ TATİLLERDE FAZLA MESAİ ÜCRETİ ALINABİLİR Mİ?
Resmî tatillerde fazla mesai ücreti alınabilir. Normal şartlar altında resmî tatiller süresince bütün çalışanlar işe ara verir. Fakat çalışanın da kabul etmesi ile işveren işçisini çalıştırabilir. Resmî tatillerde yapılan fazla mesai ücreti hesaplamalarında ise farklı bir yöntem kullanılır. Resmî tatil fazla mesailerinde işçi 2 günlük ücretini almaya hak kazanır. İşçinin normal mesai yaptığında elde ettiği günlük kazanç resmî tatil fazla mesailerinde bir gün için iki gün değerinde ödenir.
FAZLA MESAİ NEDİR?
Fazla mesai çalışanın ilgili kanunlarda ve iş sözleşmesinde belirtilen süreden daha fazla çalıştırılmasına verilen isimdir. İş Kanunu'nda yer alan ilgili maddeye göre bir personel haftalık olarak en fazla 45 saat çalışabilir. 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar fazla mesai statüsünde yer alır. Fazla mesai çalışmalarının ücreti normal mesaiye göre daha fazladır. Fazla mesai prosedürü fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma olarak ikiye ayrılır ve ücretlendirmeleri de farklıdır:
* Fazla çalışma: Çalışanın haftalık olarak 45 saatten daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık 45 saat çalışılması gereken bir yerde bir çalışan 50 saat çalışıyorsa, söz konusu 5 saat fazla mesai niteliğindedir.
* Fazla süreli çalışma: İşçinin haftalık olarak 45 saatten az çalışmasına, fakat işyerinin normal şartlar altında belirlediği çalışma saatinden daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık olarak 35 saat çalışılan bir işyerinde işçi 40 saat çalışıyorsa söz konusu 5 saat fazla süreli çalışma olarak nitelendirilir.
GECE ÇALIŞMASI NEDİR?
Gece Çalışmasında Bir işçinin çalışması 20.00 ve 06.00 saatleri arasına denk gelirse bu mesai 'gece çalışması' olarak nitelendirilir. Gece çalışması fazla mesai hükümlerine tabidir. Bir işçi 7,5 saatten daha fazla gece çalışması yapamaz. İşçi haftalık saat sınırını geçmemiş olduğu halde gece çalışması yapsa da ücretlendirilir. Gece çalışması ücreti ise normal mesai ücretinden %50 yüksek olarak hesaplanır Denkleştirme
Denkleştirme haftalık çalışma saatlerini haftanın farklı günlerine farklı oranda dağıtma işlemine verilen isimdir. Normal şartlarda haftalık çalışma saatlerinin iş günlerine eşit bir şekilde dağıtılmış olması gerekir. Denkleştirme yapan işyerlerinde bu şart aranmaz. Sadece işçinin yazılı izni ile yapılabilecek denkleştirme en fazla 2 ay, toplu iş sözleşmesi ile 4 ay boyunca yapılabilir. Denkleştirme işyerinin tamamında uygulanabileceği gibi ayrı bir bölümünde de uygulanabilir.
ZORUNLU NEDENLERLE FAZLA MESAİ?
Deprem, sel ve yangın gibi durumlarda işçiye yaptırılan fazla çalışmaya 'zorunlu nedenlerle fazla mesai' adı verilir. Zorunlu nedenlerle fazla mesai yaptırmak için işçinin onayını almak gerekmez. İşçi zorunlu fazladan mesai yapmayı sağlık ve benzeri haklı nedenlerle reddettiğinde işveren iş sözleşmesini feshedebilir. İşyerinin zorunlu koşulları ortadan kalktıktan sonra işyeri normal çalışma düzenine geçmek zorundadır. Zorunlu fazla mesaiye olası bir yangın durumunda yangını söndürmeye çalışmak örnek olarak verilebilir.
FAZLA MESAİ YAPILMAYACAK İŞLER NELERDİR?
İlgili kanuna göre fazla mesai yapılmayacak iş kolları şu şekildedir:
* Maden ocaklarındaki işler
* Kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeraltı faaliyetleri
* Su altında çalışmayı gerektiren işler
* Hamile kadın çalışanlar fazla mesai yapamaz
* Kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeraltı faaliyetleri
* Su altında çalışmayı gerektiren işler
* Hamile kadın çalışanlar fazla mesai yapamaz.
OLAĞANÜSTÜ HALLERDE FAZLA MESAİ NEDİR?
Bir ülkede meydana gelen seferberlik sırasında yapılması gereken mesaiye olağanüstü hallerde fazla mesai' adı verilir. Olağanüstü hâl fazla mesai yaptırabilmek için işçiden izin alınması gerekmez. Bu fazla mesai türünde en çok çalışma gününe kadar çıkılabilir. Bakanlar Kurulu olağanüstü hallerde fazla mesai için çalışma sürelerini belirler. Bu çalışma şeklinde denkleştirme yapılamaz ve işçinin serbest zaman kullanma hakkı da yoktur. İşçinin iki iş günü arasında en az 11 saat dinlenmesi esas alınır der ilgili kanunlar sağlıkla kalın…
