Kamu görevlileri için mazeret izinleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. (suallere de cevaben) Bu izinler, bir kamu görevlisinin kişisel yaşamında karşılaştığı özel durumlar veya zorunluluklar nedeniyle belirli bir süreyle izinli sayılmasını sağlar.
Genellikle beklenmedik ve acil durumlar için kullanılan bu izinler, hem kamu görevlilerinin aile hayatını düzenlemelerine hem de özel ihtiyaçlarını karşılamalarına olanak tanır.
KANUNEN MAZERET İZNİ NEDİR VE NASIL ALINIR?
Mazeret izni, işçinin işverenin onayı olmadan kullanabileceği bir haktır. İdari izin ile arasındaki en büyük fark da budur; çünkü işverenler, uygun bulmadıkları durumlarda idari izin vermeme hakkına sahiptir Ücretli izin kapsamında bulunan bu hak, personelin herhangi bir maddi kayba uğramadan ilgili yasal imkândan yararlanmasını sağlar. Ayrıca izin süresince geçen zaman çalışma süresine dâhil edilir. Sosyal Güvenlik Kurumu iki günden uzun süreli raporlar ve evlat edinme izinleri gibi durumlarda çalışanların ücretini karşılar. Ancak bu ücret, doğrudan çalışanın hesabına maaş olarak yansıtılamaz.
MAZERET İZNİ NASIL ALINIR?
Çalışanlar, acil durumlarda mazeret izni kullanabilmek için işverene yazılı veya sözlü olarak bildirimde bulunmalıdır. Bu iş akdine bağlı bir gerekliliktir. Örneğin düğün mazeret izni talep etmek isteyen bir personel, bu isteğini dilekçe ile belirterek yasal haklarını kullanabilir. İşveren, çalışanın talebini değerlendirdikten sonra kanunda belirtilen süreler içinde evlilik mazeret iznini verecektir. Personel, izin taleplerini dürüstçe ve açıkça belirtmelidir. Ayrıca hastalık veya engelli bir çocuğun olması gibi durumlarda doktordan alınan sağlık raporu da sunulmalıdır.
MAZERET İZNİ KAÇ GÜN KULLANILIR?
Özel sektör için İş Kanunu'nda mazeret izinleri Ek Madde 2 altında ayrı başlık altında belirtilir. Bu izinler; evlilik, doğum, ölüm ve engelli ebeveyn iznini içerir. İşçiye. Evlilik durumunda 3 gün,
Evlat edinme durumunda 3 gün, Anne veya babanın, eşin, kardeşin, çocuğun ölümü durumunda 3 gün,
Eşin doğum yapması durumunda 5 gün, Hastalık raporuna dayalı olarak en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla 1 yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
İşçi ve işveren, kendi aralarında anlaşarak bu izinlerin süresini artırabilir ve taşınma izni gibi yeni mazeret izinleri ekleyebilir. Kamu görevlilerinde ise bu süreler farklılık gösterebilir.
ÖZEL SEKTÖRDE MAZERET İZNİ DURUMU NEDİR?
Özel sektörde çalışan işçilerin mazeret izinleri, 4857 sayılı İş Kanunu'nda net biçimde belirtilmiştir. Bu izinler, işçinin işle ilgisi olmayan yani kişisel hayatıyla ilgili ve yasada belirlenmiş gerekçeler uyarınca aldığı izinlerdir. İşçinin bu izne hakkı olduğu için işverenin ayrıca onayına gerek yoktur Ayrıca bu izinler sırasında işçinin maaşından herhangi bir kesinti yapılmaz, bu izinler ücretli izin kategorisine girer. İşveren ve Sosyal Güvenlik Kurumu mazeret izni süresince işçiye ödenmesi gereken ücretleri ödemekle yükümlüdür.
ÖZEL SEKTÖRDE MAZERET İZNİ SEBEPLERİ NELERDİR?
İş Kanunu'na göre özel sektörde mazeret izni sebepleri aşağıdaki gibidir: Evlilik İzni: İşçinin evlilik yapması durumunda 3 günlük izin hakkı bulunur.
Ölüm İzni: İşçinin anne, baba, eş, kardeş ya da çocuğunun ölümü durumunda 3 günlük izin hakkı bulunur.
Evlat Edinme İzni: İşçinin evlat edinmesi durumunda 3 günlük izin hakkı bulunur.
Babalık İzni: İşçinin eşinin doğum yapması durumunda erkek işçiye 5 günlük izin hakkı verilir.
Çocuk İçin Tedavi İzni: İşçinin en az %70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisi için yıl içinde 10 günlük izin hakkı bulunur.
DEVLET MEMURLARININ MAZERET İZİN SEBEPLERİ NELERDİR?
Kamu görevlilerine verilebilecek mazeret izinleri oldukça çeşitlidir ve her biri belirli koşullara tabidir:
Doğum İzni: Kadın memurlara, doğum öncesi ve sonrası 8'er haftadan toplamda 16 hafta izin verilir. Bu izin, annenin ve bebeğin sağlığına odaklanarak annenin doğum öncesi ve sonrası dönemde dinlenmesine olanak tanır. Çoğul gebelik durumunda bu süreye ek olarak 2 hafta daha izin verilir.
Evlat Edinme İzni: Devlet memuru veya eşinin evlat edinmesi durumunda, çocuğun teslim alınmasından itibaren 8 hafta mazeret izni hakkı doğar. Bu süre, ailenin yeni üyenin uyum sürecini rahatça yönetmesine olanak tanır.
Babalık İzni: Eşi doğum yapan memura, 10 gün babalık izni verilir. Bu izin, babanın doğum sürecinde eşine ve yeni doğan bebeğe destek olması için önemli bir fırsat sunar.
Evlilik İzni: Memurun kendisinin veya çocuğunun evlenmesi durumunda memura 7 gün evlilik izni verilir. Bu izin, evlilik töreni ve sonrasındaki düzenlemeler için gerekli olan zamanı sağlar.
Ölüm İzni: Memurun eşinin, çocuğunun, annesinin, babasının veya kardeşinin ölümü durumunda, memura 7 gün süreyle ölüm izni verilir. Bu izin, memurun acı bir kayıp yaşaması durumunda düzenlemeler yapabilmesine ve yas sürecini atlatmasına yardımcı olur.
Amir Tarafından Verilebilen Mazeret İzni: Yukarıdaki durumlar dışında amirin uygun görmesi ve kaymakam / vali tarafından onaylanması halinde memura 10 güne kadar mazeret izni verilebilir. Bu izin, beklenmedik durumlar veya kişisel zorunluluklar karşısında esneklik sağlar.
Sağlıkla kalın...
