İş kazası geçiren işçinin sigorta kaydı bulunmadığının tespiti halinde idari para cezası uygulanır. Sigortasız işçi çalıştıran işverenlere brüt asgari ücretin 38 katı kadar ceza uygulanmakla kalmaz, işyerleri tarafından sigortası yaptırılmayan ve iş kazası geçiren sigortalının tazminatı ve kazadan doğacak her türlü ödeme işveren tarafından karşılanır.
Bunun nedeni sigorta başlangıcının SGK kurumuna bildirim yapılmış olmasıyla şartına bağlı olmamasıdır. Bu sebeple fiilen çalışma başlangıcı yapan sigortasız işçi, sigortalı işçi gibi tüm SGK haklarından yararlanır. Aynı maddeler sigortasız çalışan işçinin meslek hastalığına yakalanmış olması durumunda da geçerlidir. Sigortasız çalışarak meslek hastalığına yakalanan işçiye de sigortasız işçi iş kazası hükümleri uygulanır.
En önemli nokta, sigortasız işe başlatılan işçi iş kazası geçirmişse, konuya sebep olan kaza iş kazası kapsamına girmeli ve işverene ait kurumda çalışıyorken kaza geçirdiğinin tespitidir.
5510 sayılı Kanunun "Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk" başlıklı 23 üncü maddesi gereğince;
Sigortalı işe giriş bildirgesi ile kuruma bildirilmemiş olan kişilerin bildirim tarihinden önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde ilgililerin gelir ve ödeneklerinin kurumca ödeneceği,
Bu şekilde, kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarının, sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirileceği belirtilmiştir.
SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİNİN İŞ KAZASI SONUCU ÖLÜMÜ DURUMUNDA NE OLUR?
Sigortasız çalışan işçinin iş kazası sonucu hayatını kaybetmiş se hak sahipleri kısa vadeli sigorta kollarından iş kazası halinde sigortalılara sağlanan yardımlardan aynen faydalanır. Bu da iş kazası nedeniyle hayatını kaybeden işçinin hak sahiplerine 5510 sayılı kanunda belirtilen tespit edilecek aylık kazancının %70'i , yine 5510 sayılı kanunun 55. Maddesine göre güncellenerek aylık olarak bağlanır. Bu kanunla her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Tüik tarafından açıklanan son yılın tüketici fiyatları genel indeksine göre hesaplanarak arttırılır. Sigortasız işçi iş kazası sonucunda vefat eden kişinin yakınlarına destekten yoksun kalma tazminatı ödemesi yapılır.
Hak sahiplerine gelir bağlandığı süre boyunca genel sağlık sigortalı kapsamına alınırlar. Böylelikle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlık yardımlarından yararlanırlar.
Sigortasız işçi iş kazası nedeniyle hayatını kaybeden işçinin tespit edilen kazancının yüzde 70'i yukarıda belirtilen şekilde güncellenen ödeme tutarından;
Dul eşe %50; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde %75,
5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
SİGORTASIZ İŞÇİ İŞ KAZASI TESPİT DAVASI NEDİR?
Sigortasız işçi iş kazası sonucunda yaşanan zararların geri alınması için tespit davası açılması gereklidir. Sigortasız olarak çalışırken yaşanılan iş kazasında aynen sigortalı olarak çalışmada olduğu gibi öncelikle tespit davası açılmalıdır. Normal şartlarda iş kazası, işveren tarafından mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir. Fakat sigortası yapılmamış bir işçi kendisi veya hayatını yitirmesi durumunda hak sahipleri de SGK'ya bildirimde bulunabilir. SGK adına görevlendirilen kişiler, kazanın iş kazası olup olmadığını, kazanın oluş şekli ve tarafların kusur durumunu düzenleyen bir inceleme raporu düzenler. Hazırlanan raporda kazanın iş kazası olarak değerlendirilmesi halinde sigortasız çalışırken kazaya uğrayan işçi veya hak sahibi iş mahkemesinde doğrudan maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
Sigortasız işçi veya hayatını kaybetmesi durumunda hak sahibi iş kazası sonrasında, Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmiş fakat SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmiş ise hem SGK hem de işverenin davalı olarak gösterileceği bir "iş kazasının tespiti davası" açılmalıdır.
SGK, İş kazası tespit davasında hak alanının doğrudan ilgili tarafıdır. Fakat tazminat davasında taraf değildir. Dolayısıyla, iş kazasının tespiti davası, tazminat davasından farklı bir davadır. İş kazasının tespiti davasının zamanaşımı süresi 10 yıldır. İş kazası tespit davasının sonucu beklenmeden tazminat davası açılmamalıdır.
İşçi lehine sonuçlanan iş kazası tespit davası sonrasında malullük halinde işçiye, hayatını kaybetmesi halinde hak sahiplerine SGK tarafından hesaplanan tutardan gelir bağlanır.
İŞ KAZASI TAZMİNATINDA BİLİRKİŞİ RAPORU NEDİR?
İş Kazası Tazminatı Bilirkişi Raporu, iş kazası sonucu meydana gelen zararların ve mağdurun talep ettiği tazminat miktarının doğru bir şekilde belirlenmesi amacıyla, uzman bir bilirkişi tarafından hazırlanan rapordur. Bu rapor, iş kazası tazminatının hesaplanmasında mahkemeye yol gösterici bir belge olarak sunulur. Bilirkişi, hukuki, ekonomik ve tıbbi kriterleri göz önünde bulundurarak işçinin uğradığı maddi ve manevi zararları değerlendirir ve tazminat miktarını hesaplar.
Sağlıkla kalın...
